برات دیوانی، ابزار اصلی پرداختهای دولتی در دوران پیشامدرن (پیش از مشروطیت) ایران بود. این سند دیوانی انواع مختلفی داشت و مستوفیان بهعنوان تنظیمکنندۀ آن، هر برات را بهمنظور پرداختی مشخص صادر میکردند. عصر قاجار از نظر تنوع براتهای دیوانی بسیار حائز اهمیت است، چرا که دستکم 50 نوع برات مختلف در منابع این دوره شناسایی شده است. در دو پروندۀ موجود در آرشیو ملی ایران، 22 برات با عنوان نان وجود دارد که در نوع خود منحصربهفرد هستند، چرا که تاکنون در منابع تاریخی هیچ اشارهای به وجود این نوع برات دیوانی نشده است. در این مقاله تلاش خواهیم کرد در خلال سندشناسی و تحلیلِ محتوای این براتِ منحصربهفرد، به این پرسش پاسخ دهیم که در , ...ادامه مطلب
چکیده برات تجارتی مهمترین و پرکاربردترین ابزار مالی در مناسبات اقتصادی عصر قاجار بود. بر اساس شواهد تاریخی، در این بازۀ زمانی، بخش عظیمی از معاملات و مبادلات داخلی و خارجی ایران با استفاده از برات تجارتی انجام میگرفت. از سویی دیگر، این سند تنها کارکرد تجاری نداشت، بلکه حکومت برای اموری چون تسویه حسابهای مالیاتی، پرداخت بدهیها و خرید اجناس از خارج کشور از آن استفاده میکرد. با وجود تاسیس بانکهای شاهی و استقراضی و نیز چاپ اسکناس به سبک غرب، استفاده از, ...ادامه مطلب
چکیده برات دیوانی سندی بود که از سوی دولت بهمنظور پرداخت مواجب و دیگر هزینهها صادر میشد. اهمیت برات زمانی مشخص میشود که بدانیم در دورۀ قاجاریه اغلب پرداختهای دولت به کارکنان کشوری و لشکری و بهطورکلی، اغلب پرداخت هزینهها در تمام امور دول,براتهای ...ادامه مطلب
چکیده براتهای دیوانی یکی از مهمترین اسناد مالی به جای مانده از دورۀ قاجاریه هستند و می توانند به عنوان یکی از منابع مهم در نگارش تاریخ اقتصادی این دوره مورد استفاده قرار گیرند. در دوره های مختلف تاریخی اغلب پرداخت های نقدی و جنسی دولت به , ...ادامه مطلب