مسئله مالکیت و مالیات اراضی بایر در دوره قاجار

چکیده

جنگ یکی از عوامل اصلی رشد چشمگیر اراضی بایر در ادوار مختلف تاریخ ایران است و حکومت‌های مختلف پس از رسیدن به دوران ثبات اقدام به عمران این اراضی می‌کردند. در دورۀ قاجار، اراضی بایر مورد توجه حاکمیت قرار گرفت، چرا که هم از بُعد مالکیت و هم مالیات مشکلات بسیار زیادی برای آنها به بار آورده بود. وسعت عظیم اراضی بایر، قاجاران را از درآمد مالیاتی هنگفتی محروم می‌کرد و تلاش حکومت برای واگذاری این اراضی به دلایلی چون پیداشدن مالکان جدید برای ارضیِ در حال احیاء و تلف‌شدن زحمات و وارد آمدن خسارت به احیاگران با ناکامی همراه بود. اما راهکار حکومت قاجار برای حل مسئلۀ اراضی بایر و وصول مالیات از مالکان این اراضی چه بود؟

در این مقاله سعی داریم افزون بر پاسخ به این سوال به بازخوانی یکی از اسناد مهم در این رابطه یعنی آلبوم شمارة 192 از مجموعة بیوتات سلطنتی با عنوان «کتابچة دستورالعمل عمران اراضی بایر در دورة قاجار» بپردازیم.

واژگان کلیدی: اراضی بایر، دورۀ قاجار، مالیات، مالکیت، اسناد تاریخی

چاپ شده در شماره 15 فصلنامۀ آرشیو ملی ایران

لینک دانلود مقاله:

http://www.nlai.ir/arc